Hür Adam

Sait Nursi,   son doksan yılda  kendisinden en çok söz edilen kişilerin  başında gelmektedir.Onun  ismi ve eserleri etrafında  hararetli tartışmalar yapılmakta,   insanlar kamplara bile ayrılabilmektedirler. Sait Nursi’yle ilgili düşüncemiz ne olursa olsun,  ortada üzerinde hepimizin üzerinde anlaşması gereken bir  olgu vardır: Sait Nursi,  elli yıl önce  ölmüş bir adamın adı değildir. O, yaşayan bir fenomen olmaya devam etmektedir.

Şimdiye kadar   Sait Nursi fenomenini anlamak için  çok az  çaba sarf ettiğimiz görülmektedir. Bu fenomenin  ciddi, derinlikli, eleştirel ve çok boyutlu analizlerinin yapılmasına  ihtiyacımız vardır.  Şerif Mardin’in  Sait Nursi hakkında yapmış olduğu  ciddi çalışmanın  dışında nitelikli akademik  ve entelektüel çalışmalara maalesef sahip bulunmamaktayız. Ancak Necmettin Şahiner’in Sait Nursi hakkında yapmış olduğu çalışmaları da  unutmamak lazımdır.

Sait Nursi   yakın tarihin en çok konuşulan ve tartışılan isimlerinden biri olmasına   rağmen  Said Nursi kimdir sorusuna   verilecek tek bir cevap  yoktur. Onu izleyenler dahi onu tek bir tanıma sığdırmamakta, ondan esinlenen birçok sosyal nitelikli  dini hareket ortaya çıkmış bulunmaktadır. Sait Nursi’nin kim olduğu sorusuna herkes kendince cevap vermekte,  başka bir ifadeyle kendi Sait Nursi’sini  kurgulamaktadır. Sait Nursi olgusu kadar ortada  olan bir başka realite daha vardır: Tek bir Sait Nursi yoktur, bugün birçok Sait Nursi’yi konuşup tartışıyoruz.

Sait Nursi’nin hayatı  hakkında bir film  yapıldı. Film ‘Hür Adam’ adını taşımaktadır. Filmin içeriği   farklı polemiklerin yapılmasına neden oldu. Film, Sait Nursi’yi ‘Hür Adam’ olarak kurgulamaktadır.

Her şeyden önce Sait Nursi gibi önemli bir fenomen şahsiyet hakkında  bir filmin yapılması önemlidir. Ancak yapılan tartışmalar, Sait Nursi fenomenini anlamamıza  çok az katkı sunmaktadır. Filmin bütününden  ziyade daha çok Sait Nursi ve Mustafa Kemal arasında geçen bir diyalog   etrafında polemikler yapılmaktadır. Mustafa Kemal ve Sait Nursi’nin  bu diyalogdan hareketle karşıt olarak sunulması çok sağlıklı değildir. Her iki şahsiyetin birbirinin negatifi olarak sunulması Sait Nursi olgusunu anlamamıza yardım etmemektedir.Sait Nuursi’yi yakın tarihin herhangi bir figürüyle zıtlaştırmadan, onun hayat hikayesinin bütüncül bir okumasına ihtiyaç vardır. Sait Nursi ve Mustafa Kemal arasında geçen diyalog, Sait Nursi’nin hayatının tamamı olmadığı gibi, en önemli  olayı da değildir. Sait Nursi, tek bir olaya indirgenmeyecek kadar  zengin bir hayat tecrübesine sahiptir. Sivil bir Müslüman alim olarak Sait Nursi’nin  hayatının değişik dönemlerinde  ortaya koyduğu görüşleri ve girişimleri vardır.’Eski Sait’ ve ‘Yeni Sait’i’ birlikte ele alan tam bir Sait Nursi resminin ortaya konulması, yakın tarihimizde din, devlet ve toplum arasındaki ilişkileri anlamak açısından büyük önem taşımaktadır.

‘Hür Adam’ filmi Sait Nursi’nin hayatını konu edinmesi açısından önemlidir. Ancak bu film, Sait Nursi hakkında çok yanlış bir algının gelişimine imkan vermektedir. Film, bir insan olarak Sait Nursi’yi sunmak yerine Sait Nursi’yi  bir efsaneye indirgeyen    bir algının  oluşmasına katkı sunmaktadır. Filmin başlığı ‘Hür Adam’ aslında   Sait Nursi efsanesinin  adı olarak kullanılmaktadır. Sait Nursi’nin mitolojik  bir figür haline getirilmesi hiç sağlıklı değildir. Ayrıca  mitolojileştirme faaliyeti için hürriyetin kullanılması hem Sait Nursi’nin hem hürriyetin  içini boşaltmakta, onları   gerçeklikten soyutlanmış insan ve ideal konumuna getirmektedir.

Sait Nursi,  hayatı boyunca sivil bir alim  olarak dini yorumlama ve anlama çabası içinde oldu. Sırf  kendi dini anlayışından dolayı, devlet tarafından sürekli olarak kendisine müdahale edildi.Temel hak ve özgürlükleri ihlal edildi. Sait Nursi’nin yaşam öyküsü, devlet hayatımıza müdahale ettiği zaman hayatımızın nasıl cehenneme dönüşebileceğinin   yaşanmış örneğidir. Sait Nursi’nin  tecrübesinden   çıkarılacak ders  devlete şunun denmesidir: Hayatıma karışma! Hayatımıza devletin müdahale etmediği hallerde daha hür ve onurlu olacağımız açıktır. ‘Hür adam’, kendisini devletten özgürleştirendir.

Sait Nursi’nin hür adam oluşu ile kul  oluşu arasında bir çatışma yoktur. Sait Nursi’nin ‘hür adam’ olarak sunulmasından  rahatsızlık duymaya gerek yoktur. Ancak hür  insanlar,  kul olabilirler, çünkü kul olup olmamayı ancak hür insanlar seçebilir. Sait Nursi’de hür adam olarak kul olmayı seçmiş önemli bir şahsiyettir.

04.01.2011
 

Bu Yazıyı Paylaşın

BU YAZARIN DİĞER YAZILARI

YAZAR PROFİLİ

SON YAZILAR

bizi takip edin
sosyal medya hesaplarımız

0BeğenenlerBeğen
0TakipçilerTakip Et
1,714TakipçilerTakip Et