Türkiye, 1 Kasım’da “başarılı ve demokratik bir seçim” gerçekleştirdi. Terör ve iç savaş tehditleriyle seçimlerin yapılamayacağı, yapılsa dahi şaibeli olacağı iddiaları boşta kaldı. Bu iddialar Türkiye’nin demokratik yönetim geleneği, devlet kapasitesi, tecrübeli siyasetçiler ve basiretli vatandaşlar sayesinde aşıldı. 1 Kasım seçimleriyle aşılan bir başka engel de, Türkiye’deki sofistike vesayet problemiydi.
Geçen Yüzyılda Hard Vesayetle Mücadele Edildi
Türkiye demokratik siyaseti, uzun bir süredir vesayet sistemiyle mücadele ediyor. Vesayet sistemi tek parti döneminin ideoloji ve tarih mirasına dayanarak 27 Mayıs darbesinden sonra 1961 anayasasının çerçevesindeki mevzuat ve kurumlarla kurulmuştu. Vesayet sisteminin mantığı, seçmen çoğunluğunun iktidarın gerçek anlamda yönetmesini engellemeye dayanır. Asker ve sivil bürokrasinin seçilmiş iktidara ortak olduğu, hatta yer yer onu denetleyen bu sistem, siyasetin alanını daraltmıştı. Geçtiğimiz yüzyılın demokrasi mücadelesi, bu vesayet sistemine karşı verildi.
3 Kasım 2002’de iktidara gelen AK Parti’nin başarı hikayelerinden biri, reformlarla anayasal zemindeki askeri ve sivil bürokrasiye dayanan vesayet siteminin bel kemiğini kırması ve vesayet ideolojisini zayıflatmasıdır. Darbe dönemlerinin aşılması ve vesayet kurumlarının tahakkümünün sona ermesiyle Türkiye’nin tek parti döneminden kalma laiklik, milli kimlik ve zor yoluyla ideolojik sınıflaşma anlayışı değişti. Artık meseleler tarih, toplum ve ekonomi mantığına uygun çoğulcu ve özgürlükçü bir şekilde yeniden ele alınmaya başlandı.
Türkiye bu şekilde ekonomik büyüme, orta sınıfın gelişmesi, içte ve dışta rekabete açık bir ekonomi sayesinde Osmanlıdan bu yana devam eden kamu açığı ve dış ticaret açığına dayanan ritmik ekonomik krizlerden kurtuldu. Vesayet kurumlarının anayasa, yasa, yönetmelik, protokol ve teamül adı altında seçilmiş siyasi otoriteyi kısıtlama uygulamalarına son verildi. Vesayet kurumlarının tahakkümü ve vesayet ideolojisinin zayıflamasıyla siyasetin önü açıldı. Siyasi partiler ve iktidar iç politikadan dış politikaya, milli eğitimden yerel yönetimlere, gayrimüslimlerin vakıflarından imam hatiplere, Kürtçe ve diğer dillerden başörtüsüne birçok “yasaklı” alana girerek burada yeni siyasetler, çözümler üretmeye başladı.
Ancak bu gelişmelere rağmen, vesayet sistemi görünür mevzuat ve kurumsal yapının ötesinde siyasi, kültürel ve ekonomik temelleri olan, kendini yeniden üreten toplumsal temele sahiptir. Bu anlamda vesayetin hard vesayet kısmını tasfiye etmek yetmiyor, sof vesayet kısmını da tasfiye etmek gerekiyor.
Dünyadaki En Sofistike Vesayet Rejimi Türkiye’dedir
Türkiye’deki vesayet rejimi, kaba kuvvetin yanında bürokrasinin, siyasetin, ekonominin, medyanın, kültür – sanatın kılcal damarlarına nüfuz etmiş dünyadaki en sofistike vesayet rejimlerinden biridir.
Bu bakımdan mevzuat, kurumsal yapı ve uygulamaları aşan siyaset yelpazesine, medya düzenine ve ekonomik sınıf, kurum ve zümrelere de dikkat etmek lazım. Nitekim vesayet kurum ve ideolojisi zayıfladıkça, değişime direncin sıklet merkezinin buralara kaydığı görülüyor. Eski merkez medyanın ve eski büyük burjuvazinin, zaman zaman muhalefet konusunda siyasi partilerden rol çalması sofistike vesayetin taşıyıcı kolonlarına işaret etmektedir. Siyasi mücadelenin hala tam anlamıyla siyasi partiler arasında bir mücadeleye dönememesinin sebebi, o sofistike vesayet sistemi ve onunla eklemlenmiş medya, ekonomi ve siyaset dünyasıdır.
Yeni Yüzyıl’da Sofistike Vesayetle Mücadele Edilecek
Medya üzerindeki sert tartışma ve vesayet rejiminde palazlanmış büyük sermayenin kavgasının sebebi buralarda yatmaktadır. Şimdi “zeytin dalı” uzatmaları, 1 Kasım’daki açık yenilgi sebebiyledir. Yeni Yüzyıl’da, haksız rekabete dayanan bu sofistike vesayet zümrelerini serbest rekabetin içine çekmek için mücadele edildiğine şahit olacağız. 1 Kasım seçimleri bu kapıyı açtı…
Yeni Yüzyıl, 04.11.2015
http://xn--yeniyzyl-b6a64c.com.tr/makale/sofistike-vesayet-sisteminin-cokusu-5
