Sevdiğiniz insanların vefat haberini almanın hüznüne çoğu kez bir tamamlanmamışlık duygusu eşlik eder. Aslında ona söyleyecek daha çok sözünüz, konuşacağınız çok mevzu ve beraberce yapacağınız çok iş vardır.
Ama artık bunu yapamayacağınızı bilirsiniz.
Türkiye’nin en değerli fikir insanlarından, Liberal Düşünce Topluluğu’nun ilk yönetim kurulu başkanı, büyüğümüz ve dostumuz Kazım Berzeg’in vefatını haber almanın üzüntüsüne eşlik eden de bu tamamlanmamışlık duygusuydu.
Kazım Bey’i ilk kez 1992 yılında, araştırma görevlisi olarak bulunduğum Hacettepe Üniversitesine geldiğinde görmüştüm.
Hocamız Atilla Yayla’nın yeni yayımlanmış olan Liberalizm adlı kitabını okumuş ve ilk kez liberalizm kavramının gerçek muhtevasını açık ve derli toplu biçimde ifade eden Türkçe yazılmış bir kitapla karşılaştığı tespitinden hareketle onun yazarıyla tanışmak istemişti.
Atilla Hoca o gün de odasında olmadığından dolayı onu ben karşılamış ve misafir ederek kendisiyle sohbet etmiştim.
Konuşurken kelimeleri çok dikkatli ve yerli yerinde kullanan, sempatik ve nezaketli bir insandı karşımdaki. Nezaketinin yapmacık değil kişiliğinin bir parçası olduğu belliydi.
Kendisini “kıdemli ve istikrarlı bir liberal demokrat” olarak tanımlıyordu ve elinde Türk Tarımı ve Toprak Reformu adlı kitabıyla birlikte, yıllar içinde çeşitli gazetelerde yayımlanmış makalelerinden örnekler vardı.
Ertesi gün Atilla Hoca’ya bıraktığı kitabı verdim ve olumlu izlenimlerimi aktardım. Atilla Hoca onu bürosunda ziyarete gitti ve kısa bir süre sonra Liberal Düşünce Topluluğu’na dönüşecek olan beraberlik böyle başladı.
Yıllar sonra o günleri anlattığı kitabında Atilla Hoca, “Kazım Bey’in ortaya çıkışı ve hayatımıza girişi bizim için büyük bir olaydı. Ne de olsa grubumuz yüzde elli büyümüştü. Üstelik o bizden daha yaşlı, daha tecrübeli, görmüş geçirmiş bir insandı” diyecekti.
“Erkenci Fikirler”
Kazım Berzeg, 1938’de Samsun’da Kuzey Kafkasya kökenli (Çerkez, Ibıh) Berzeg ailesinin bir ferdi olarak dünyaya geldi. Ailesi “demokrasi tarihimizin ana çizgisi” olarak tanımladığı “liberal sağ” gelenektendi.
İkinci Meşrutiyet sonrası “liberallerin başbakan adayı” olduğu söylenen ve İttihatçıların “Babı Ali Baskını”nda öldürülen Harbiye Nazırı Berzeg-Babuk Nazım Paşa ile aynı ailedendi. Babası İhsan Bey, Samsun’da ilk Demokrat Parti’nin kuruluşunu gerçekleştiren isimlerdendi.
Ama dünya görüşü, onun için sadece bir aile mirası meselesi değildi. Kendisini yakından tanıyanların da kolaylıkla fark edebilecekleri gibi, kişiliği ile ideolojisi arasında bir uyum vardı.
Ama fikir meselesi değil sadece. Fikirlerden de kalıcı olan bir şeyler var ki belki ben Kazım Bey’i onlarla da hatırlayacağım.
Sariye Hanım ve Diğerleri
Samsun’da Altınkaya Barajı yapıldığında yüzden fazla çiftçi ailesinin tarlası kamulaştırılmıştı. Ancak kamulaştırma bedelleri düşük tutulmuş, o düşük bedelin de DSİ tarafından taksitle ödenmesine karar verilmişti. İyi kötü kendisini geçindirebilen insanlar, bir sabah devlet yüzünden gözlerini yeni güne yoksul açmışlardı.
Devletin verdiği para, geçimlerini karşılamaya yetmiyordu. Yargıya başvurdular, yargı her zamanki gibi devleti haklı buldu. Sariye Akkuş da mağdurlardan biriydi. Ama Samsunlu hemşerisi onun ve ardından yüzden fazla çiftçi ailesinin davasını Avrupa İnsan hakları Mahkemesi’ne taşıyıp davayı kazanıncaya kadar.
Ama hikâye burada bitmiyor.
Dava devam ederken, sahip olduğu toprakla geçinip giderken devlet eliyle muhtaç hale getirilmek hemşerilerinden birine ağır gelmiş ve bu durum onu yatağa düşürmüştü. Ta ki bir gün davayı kazandığı ve ona tazminatının verileceği müjdesi gelinceye kadar.
Ama aslında hukuki süreç sonuçlanmamıştı. Hemşerisinin durumunu bildiği ve ona onurunu kırmadan yardım etmek istediği için, daha dava bitmeden, “davayı kazandık, bu da tazminatın” diyerek ona ödeme yapan avukatı Kazım Bey’den başkası değildi.
Güzel bir insandı ve güzel bir iz bıraktı bu dünyaya. Ve fikirler kadar kalıcı başka bir şeyler.
Allah rahmet eylesin.
Yeni Yüzyıl, 11.02.2016
http://www.gazeteyeniyuzyil.com/makale/kazim-berzegi-tanir-misiniz-1257
