Milli Eğitim Bakanlığı adını Öğretmen Bilişim Ağı, ÖBA olarak belirlediği dijital öğretmen eğitim platformunu hayata geçirdi. Platformda seminerler ve kurslar yer almaktadır. Zaman mekân kısıtı olmadan burada çok farklı konularda eğitim alınabiliyor. Ben de zaman zaman ÖBA platformuna giriş yaparak buradaki seminer ve kurslara katılıyorum. Son bir yılda bu platformdan 23 eğitimi tamamlama imkânım oldu. Geçen ay; Dr. Bekir Kul’un konuşmacı olduğu: Sosyal Sorumluluk ve Toplum Hizmeti Çalışmaları Semineri’‘ne katıldım. Bekir hoca eğitimin bir yerinde sosyal sorumluluk projesi döngüsüne değiniyordu. Bu döngüde “kutlama” adımı vardı. Birden zihnimde bir şimşek çaktı. Acaba eğitimde kutlama etkinliğine yeterince yer veriliyor mu? Kutlama eğitimde önemli bir araç değil mi? Ödül ile kutlama aynı şey mi? Bu sorular zihnimi kurcalarken eğitimde “kutlama” anlayışına hemen hemen hiç yer verilmediğini fark ettim.
Ödül ve Kutlama
Ödül, istendik davranışı pekiştirmeye, ceza, istenmeyen davranışları ortadan kaldırmaya yöneliktir. Araştırmalar ödülün insan davranışını değiştirmede daha etkili olduğunu göstermektedir. Ödül
- Olumlu davranışı pekiştirir,
- Moral ve motivasyonu destekler,
- Olumlu benlik algısına katkı sunar,
- Sosyal kabulü arttırır.
Ödül ile Kutlama aynı şey gibi görünmekle birlikte aynı şey değildir. Kutlama, TDK Sözlüğüne göre şöyle tanımlanmış: 1. Mutlu bir olaya sevinildiğini söz, yazı veya armağanla anlatmak, kutlamak, tebrik etmek. 2. Önemli bir olayın gerçekleşmesinin yıl dönümü dolayısıyla tören yapmak, tesit etmek.
Ödül ile Kutlamanın farklılıkları:
- Ödül çoğunlukla bireyseldir, buna mukabil kutlama grup, ekip, takım ile ilgilidir.
- Ödülde sonuçlar üzerinden bir edinim söz konusudur. Kutlamada ise sonuçlardan bağımsız süreç ile ilgilidir.
- Ödülde bazıları dışta kalır. En yüksek notu alan ödülü alır, örneğin. Kutlamada tüm grup dâhil olur ve dışarıda kalan olmaz.
- Ödül yarışmanın sonucudur, diğerlerinden daha yetenekli olan daha zeki olan ödülü alır. Kutlamada ise, her üye yetenekleri kadar sürece katkı sunar. Sonuç edinimlerinde katkısı olur. Kimse en önde değildir, kimse geride de kalmamıştır.
- Ödül daha rekabetçi bir ortam tesis eder. Kutlamada rekabet zayıftır, işbirliği daha güçlüdür.
Eğitimde Kutlama
Eğitimin temeli öğrenmedir. Okulun görevi öğretim yapmaktır. Öğretim üstün bir yetenek, dikkat, konsantrasyon ile sağlanan uzun soluklu bir süreçtir. Çocukların, ergenlerin ve gençlerin öğrenim gelişimini sağlamak hiç kolay değildir. Her birinin apayrı bir gündemi, geldiği sosyokültürel çevre, aile yapısı ve her birinin farklı motivasyon kaynakları vardır. Bu veriler gün içinde, farklı derslerde, farklı öğretmenlerde ve daha birçok durumsal faktörlere göre değişim göstermektedir. Bütün bu süreci en yüksek başarıyla geçirmek için kutlama kültürü oluşturmalı ve derslerde kutlama faaliyetlerine yer vermeliyiz.
Nasıl Kutlarız?
Eğitimde, sınıfta ve derslerde mutlaka bir kutlama programı olmalıdır. Kutlama için önceden belirlenmiş somut kriterler belirlenmeli ve ilan edilmelidir. Benim önerim 75/75 kuralıdır, yani dersteki, etkinlikteki kazanımların %75’nin sınıfın veya grubun %75’i tarafından öğrenilmişse kutlama yapılmalıdır. Bu sonucu görebilmek için somut testlerin, gözlem formlarının, kontrol formlarının kullanılması gerekir. Neler yapılabilir?
Kek, pasta, dondurma yemek.
Müzik dinlemek, dans etmek.
Tüm grubun katılacağı bir şarkı söylemek
Piknik yapmak
Tüm çocukların sınıfın ortasında daire oluşturarak kutlama yapması.
Parti yapmak
Film izlemek
gibi…
Kutlama programı, kısa (ders içinde) ay sonu, dönem ve yılsonu şeklinde olabilir. Buradaki temel gaye öğrenme ve gelişim çaba ve sürecinin kutlanmasıdır. Öğretmen kutlama etkinliğin hemen başında bu gayeyi, nereye geldiklerini belirten kısa bir konuşma yapmalıdır. Böylece öğrenmelerin bireye mal olması kolaylaşır. Anlamı zenginleşir ve hafızada kalma süresi en ez % 80 oranında artar. Yeni öğrenmelere kredi açar. Dersler daha eğlenceli ve öğretici geçer. Öğretmen öğrenci işbirliğini geliştirir.
Eğitim dünyamızdaki klasik yöntem ve teknikleri etkin kullanmalı, yeni yöntem ve teknikleri de öğretim zenginliği için okul hayatına dâhil etmeliyiz. Okulu, zorunlu nahoş bir yaşam kesimi olmaktan çıkarmak için, ödül ve kutlama etkinliklerine mutlaka daha fazla yer vermeliyiz.
