Partiler demokratik siyasetin temel araçları. Her demokraside birden fazla parti bulunur ve bunlar teorik olarak eşit şartlar altında seçim yarışına katılır. Her parti iktidara gelmeyi, en azından istikrarlı bir büyüme çizgisi yakalamayı hedefler. Bu çizgide olmayan partilerin hem ne kadar parti olduğu tartışılır hem de demokratik siyasette yok denecek kadar az tesirleri olur. Varlıkları veya yoklukları siyasetin işleyişi açısından bir şey değiştirmez.
Siyasî partiler canlı, gelişen ve değişen yapılardır. Zamanla bir tarihleri ve sicilleri oluşur. Ülkede yaşanan önemli olaylar veya parti içinde vuku bulan dramatik gelişmeler partileri kendi üzerlerinde düşünmeye ve yenilik yapmaya iter. Kuşku yok ki seçimler bu tür olayların en önemlisidir. Her parti seçimlerden sonra şapkasını önüne koyup performansını çok yönlü bir değerlendirmeye tabi tutmak zorunda.
1 Kasım seçimlerinin partiler açısından sonuçlarına bakarsak nasıl bir manzara ile karşılaşırız?
Ak Parti açısından seçimin etkileri parti içi birliğin kuvvetlenmesi ve özgüvenin artması oldu. AK Parti’nin oylarını artırması bekleniyordu ama bu derecede yüksek bir artışı hiç kimse tahmin edemedi. Parti kurmayları da bu sonucu beklemiyor, en iyisinden dar bir marjla iktidar olmayı umuyordu. Henüz yeterli bilimsel araştırma yapılmadığı için niçin böyle olduğunu tam olarak bilmiyoruz. Ortada daha ziyade spekülasyonlar dolaşıyor.
AK Parti’nin iç dinamikleriyle ilgili faktörler ne olursa olsun, bu başarıda parti dışı faktörlerin de tesiri var. 7 Haziran – 1 Kasım arasında yaşanan kısmen kaotik ortamın AK Parti’ye oy verme potansiyeli olan kitleleri etkilemiş ve sandığa göndermiş olduğu söylenebilir.
Muzaffer bir orduya söylenecek fazla bir şey yok. Partilere oy artırma konusunda akıl vermek de bu satırların yazarının yetkisi ve haddi içinde bulunmuyor. Sadece temenni olarak AK Parti liderliğinin daha yumuşak bir söylemi benimsemesini ve kendisine oy vermeyen bazı çevrelerin olağanı aşan bir karşıtlık hatta düşmanlık göstermesinin sebeplerini araştırmasını dile getirebiliriz.
CHP her seçimde olduğu gibi bu seçimde de hayal kırıklığına uğradı. Aslında geride kalan iki üç yılda Kılıçdaroğlu’nun öncülüğünde belli bir dönüşümü gerçekleştirdi. Hayat tarzı siyasetini, rejim ve laiklik tartışmalarını geri plana itti. Bütün bunların yerinde olduğu kanaatindeyim. Ancak CHP ülkeyi demokrat ve ehil biçimde yönetebileceği hususunda toplumu ikna edemiyor. Bunun sebeplerini araştırması ve bunu yaparken parti çizgisindeki kimselere ulaşmakla yetinmemesi yerinde olur. CHP Türkiye demokrasisi için çok önemli bir parti. Dendiği gibi CHP CHP’lilere bırakılamayacak kadar mühim. Bu hem partinin tarihinden hem de demokrasilerde muhalefetin en az iktidar kadar önemli olmasından kaynaklanıyor.
MHP fikirleri ve duruşu net olmayan bir parti resmi çiziyor. Reaksiyoner olmanın yetmediği açık. Toplumda önemli bir damara tekabül eden MHP’nin fikir çizgisini biraz daha netleştirmesi ve sorumluluk almaktan kaçınıyor algısını değiştirmesi Türkiye için iyi. MHP’siz bir TBMM eksik olur. Aklı başında bir MHP ise demokrasimize ve problemlerin çözümüne çok katkıda bulunabilir.
HDP’nin ana partilerden biri seviyesine yükselmesi Türkiye siyasetinde son zamanlarda vuku bulan en önemli gelişme. Her şeyden önce HDP Kürt probleminin ana çözüm aktörlerinden. Bugün iktidar tarafından dışlanıyor görünmesi bu gerçeği değiştirmez. Kürt problemi diğer her problem gibi siyaset tarafından çözülecek. Bu yüzden HDP’ye yapıcı eleştiriler yönelterek şans vermenin doğru olduğunu düşünüyorum. Ancak HDP de söylemini ve çizgisini gözden geçirmeli ve şiddeti en azından prensip olarak dışladığına toplumu inandırmaya çalışmalı.
Partilerin yapı, fikir ve işlev bakımından güçlenmesi Türkiye demokrasisinin yararına. Partiler ne kadar sağlam, güçlü ve demokrat olursa Türkiye demokrasisi de aynı ölçüde güçlü ve sağlam olur.
Yeni Yüzyıl, 13.11.2015
