DÜNYANIN en itibarlı ve en etkili haftalık haber/yorum dergisi olduğu kabul edilen The Economist, 2015 yılının ülkesini seçmek için birçok ülkeye atıf yapan bir değerlendirme yayınladı.
Dergiye göre, yılın ülkesi ödülü, haberlere en çok konu olan bir ülkeye verilecek olsaydı, Rusya’ya giderdi. Ancak, bu askerî maceracılığı, iç baskıcılığı ödüllendirmek anlamına geleceği için V. Putin’in 2011’de Çin’den kazandığı barış ödülüyle yetinmesi gerekecek. IŞİD de, birçok ülkeden daha çok medya ilgisi çekmesine rağmen, bir devlet değil bir nefret objesi olduğu içi ödülü kazanamıyor.
Dergi ödülü dünyanın daha iyi bir yer olmasına katkıda bulunmuş ülkelere vermek istiyor. Ancak, bu doğrultuda adım atmış birden çok ülke listeye giriyor. Meselâ, ABD eşcinsel evliliğini yasallaştırdı, Küba ile kopuk olan diplomatik bağlarını onardı. Çin tek çocuk politikasından vazgeçti. Artık aileler iki çocuğa sahip olabilecek. Çin yönetimi aynı zamanda “yasa dışı doğmuş” kimselerin şimdiye kadar dışlandıkları kamu hizmetlerinden yararlanmasına izin verecek.
Nijerya ilk defa iş başındaki bir başkandan, seçimler yoluyla, barışçıl şekilde kurtuldu. G. Jonathan’ın yeri Muhammed Buhari tarafından alındı. Böylece ülke demokrasiye doğru bir adım attı. Latin Amerika’da on yılı aşkın süredir egemen pembe sol dalga geri çekilmekte. Venezuela’da muhalefet solcu, yozlaşmış ve otoriteryen başkan N. Maduro’ya karşı Millî Meclis’te üçte iki çoğunluk kazandı.
Şimdi yüksek enflasyonla, yaygın yolsuzlukla ve hileli istatistiklerle mücadele etmek ve demokratik kurumları onarmak zorunda kalacak. Guatemala’da politik elitin önemli üyeleri, eski başkan dâhil, rüşvetle suçlanarak tutuklandı. Komedyen Jimmy Morales sadece yozlaşmadığını ve hırsız olmadığını söyleyerek seçimi kazandı. Kolombiya yakında Latin Amerika’daki en uzun süreli gerilla savaşını sona erdirecek bir anlaşma imzalayabilir.
Ortadoğu kötü bir yıl geçirdi. Fakat bazı ülkeler özellikle Suriyeli mültecilerle ilgili olarak çok parlak işler yaptı. Lübnan ve Ürdün en zengin AB ülkelerinden daha fazla mülteci barındırmakta. Ürdün nüfusunun onda biri, Lübnan ise dörtte biri kadar mülteciyi ağırlamakta. Fakat her iki ülke de mültecilerin çalışmasına izin vermemekte. Dergiye göre Ürdün’ün mültecilere daha nazik muamele etmesi lâzım. Lübnan’ın ise daha iyi yönetilip caddelerde dağ gibi yığılan çöpleri temizlemesi.
Dergiye göre ödül Myanmar’a gitmeli. Bu ülke beş yıl önce açık bir diktatörlüktü. Muhalefet lideri Aug San Suu Kyi ev hapsindeydi. Kasım ayında yapılan seçimleri Suu Kyi’nin partisi %77 ile kazandı. Ordu iktidarı onunla paylaşmaya istekli görünüyor. Ama Myanmar Rohinya’da körü işler yapıyor ve derginin diliyle “diğer” azınlıklara kötü muamele ediyor.
The Economist birçok bakımdan kıymetli bir dergi, ancak, Batı dışı dünyaya karşı bazen gayet önyargılı bazen de çok küstah olabiliyor. Son üç yıl içinde Türkiye hakkındaki değerlendirmelerinin çoğu böyle. Bu tavrı çeyrek asır düzenli takip ettiğim dergiden beni biraz soğuttu. Yukarda özetlediğim yılın ülkesi değerlendirmesinde de önyargılı bir tavırla Türkiye’nin başarılarını görmezden gelmekte. Bu arada Myanmar’da Müslümanların korkunç katliamlara maruz bırakıldığından bahsetmemesi de tuhaf.
Türkiye çeşitli etnik ve dinî aidiyetlerden iki buçuk milyon Suriyeli ve Iraklı mülteciyi topraklarında barındırıyor. Mültecilere muamelesi Lübnan, Ürdün ve AB ülkelerininkinden çok daha insanî. Misafirleri için muazzam harcamalar yapıyor; onlara kimlik veriyor, çalışma hakkı tanıyor. Buna rağmen The Economist’in listesine girememiş. Acaba neden?
Türkiye’nin başka artıları da var. 2015’te iki demokratik seçimi gerçekleştirerek demokrasisini takviye etti. Dürüst ve demokratik seçim yapma sicilini daha da iyileştirdi. Açık bir etnik ayrılıkçı hareketin Meclis’e girmesine izin verdi. Bunların da dergi tarafından görülmesi gerekirdi.
Türkiye açısından 2015 yılının en kötü olayı, şüphe yok ki, barış/çözüm sürecinin krize düşmesi oldu. Umarım bundan da mümkün olduğunca çabuk kurtulur ve iç barışını sağlamış bir ülke olarak daha iyi demokrasi, daha çok özgürlük ve daha çok refah yolculuğuna devam eder.
Yeni Yüzyıl, 31.12.2015
http://xn--yeniyzyl-b6a64c.com.tr/makale/yilin-ulkesi-727
