Türkiye’nin geçmiş dönemlerde temel siyasi sorunu stratejik hedeflerini belirleyip bu çizgide ilerleyen bir siyasi iradenin olmayışıydı. 27 Mayıs askeri darbesiyle başlayan dönem vesayet kurumlarının ağırlığını artırırken, seçimle işbaşına gelen iktidarları demokratik olmayan yöntemlerle kontrol eden mekanizmalar oluşturdu. Ama darbenin asıl etkisi bu hukuki yapılardan çok yaşanan tecrübenin siyasetçiler üzerindeki moral etkisiydi.
Siyasetçiler stratejik davranıp risk alsalar dahi kriz zamanlarında sorumluluğu bürokrasiye devredip oyun dışında kalmayı tercih etmeye başladılar. 27 Mayıs tecrübesi onlara belli sınırların zorlanması halinde iktidardan zorla devrilecekleri bilgisini öğretti. Muhtıra dönemlerinde Demirel’in şapkayı alıp gitmesi, orduya krizlerde rol verip, ortalık sakinleşince tekrar aktifleşme mantığına dayanıyordu. Böylece kaybedilecek bir siyasi mücadeleye girilmiyordu.
Siyasetçinin strateji kurma yeteneğini yitirmesi bürokrasinin sistem içindeki etkinliğini her geçen gün daha fazla artırdı. Hükümetler, kalıcı uzun vadeli programlar oluşturmak yerine günü idare etmeye başladılar. Korku ve endişeler siyasetçileri kimliksizleştirdi ve ikincil aktörlere dönüştürdü.
Özal dönemi siyasetin yeniden belirleyici olmaya başladığı bir döneme işaret eder. Özal, karşılaştığı direnç nedeniyle bir geçiş dönemi inşa etmenin ötesine geçemedi. Ancak etkili siyasetçi fikri yeniden canlandı. Özal’ın ölümünden sonra işler yeniden eskiye döndü. Zayıflayan siyaset kurumu kucağında 28 Şubatı buldu.
Adalet ve Kalkınma Partisi bu tarihi tecrübeleri dikkate alarak siyaseti ve siyasetçiyi öne çıkaran bir programla girdiği ilk seçimleri kazandı. Parti, sivil siyasetin gelişmesini savunan tüm kesimlerden açık ve örtülü destek gördü. Aradan on üç yılı aşkın bir zaman geçmesine rağmen iktidarı elinde tutabilmesi bu aktif tutumun bir sonucu olarak görülebilir. Yakın Türkiye tarihinde benzeri görülmemiş şekilde her konuda siyaset geliştirme arzu ve hırsına sahip bir parti oldu. Partinin beyin takımını oluşturan kişiler bugün de siyaset yapmanın altını sürekli çiziyorlar.
Türkiye sonunda bürokrasiye karşı duran aktif siyaset ile tanıştı. Ancak son zamanlarda başka bir sorunu yaşamaktayız. Serbestleşen ve zincirlerini birer birer kıran sivil siyaset tüm alanları kaplayan çok yönlü stratejiler oluşturmaya başladı. İç ve dış politika alanlarında yapılan hamleler ve alınan yüksek riskler hem ciddi ve şaşırtıcı gelişmelere neden oldu hem de yeni boşlukların ve tehdit alanlarının ortaya çıkmasına zemin hazırladı.
İştahlı olmak iyidir ama çok yediğinizde hazmetmeniz de zorlaşır. Strateji ile uğraşanların üzerinde durduğu temel noktalardan biri hedeflerin sayısını kontrol etme becerisidir. Çok sayıda hedef, altından kalkılamayacak bir yük anlamına gelebilir. Öte yandan hız da çok önemlidir. Hedeflere ulaşmada sabırsızlık ve aşırı hız çevrede değişime uyum problemi doğurur. Bu problemi aşmak için diğer aktörlerin ne dediğine gittikçe daha az önem verilir ve sonuçta hoşnutsuz gruplarla diyalog imkânı ortadan kalkar.
Son zamanlarda Türkiye’de yaşananlar bir zor dönemeçle karşı karşıya olduğumuzu gösteriyor. Hem içinde bulunduğumuz bölgenin hem de Türkiye’nin karşı karşıya kaldığı yeni siyasi tehdit ve avantajların yeniden gözden geçirilmesi gerekir.
Bu gözden geçirme faaliyeti sırasında bir önceliklendirme yapılması da zorunlu gibi görünüyor. Dış ve iç politikada yer alan konular içinde en önde olanı çözüm sürecini sonlandıran, toplum güvenliğini tehdit eden şiddet ve bu şiddeti besleyen siyasi gelişmelerdir. İktidarın bu konuyu öne alması, siyaset geliştirmesi ve toplumu bu siyasetle etkilemesi en önemli önceliklerden biridir. Şu an için ortada bir güvenlik eksikliğinden çok iç ve dış politikaları örtüştürecek kapsamlı bir siyasi yaklaşım geliştirmeme sorunu bulunmaktadır.
Yeni Yüzyıl, 15.03.2016
http://www.gazeteyeniyuzyil.com/makale/sorunlari-siyasetle-cozme-yetenegi-1670
