Olası en iyi siyasal nedir? İyiliğin ötesinde
Başkalarının keyfî müdahalesinden bağımsız ve hayatınızın sahibi olarak özgürce yaşamanızdır, liberal açıdan en iyi siyasal durum. İnsanın kapasitesi bunu hayata geçirebilecek haldedir. Ancak bilmeliyiz ki; insanın aklî ve fizikî kapasitesi sınırlıdır. Aklından geçen her şeyi yapamayacağı gibi fiziksel sınırlılıklarının getirdiği sonuçları yaşamaktan zaman zaman kaçamaz. Dünya onu sınırlandırır o dünyayı anlamaya çalışarak hayatta kalma mücadelesi verir. İyi birey olmanın ahlâkî gerekliliklerini yerine getirebilir ve siyasalın olumlu yönde oluşmasına katkıda bulunabilir. Ancak siyasal olan ona aynı ahlâkilikte yaklaşmayabilir. Siyasal salt bir mücadele alanı olarak var oldukça kötülüğün kendi yaşamı üzerindeki etkisini hissetmeye devam edebilir. Kapasitesinin izin verdiği ölçüde bilinemezliklerden uzak durabilir ve bunlardan uzak durabildiği kadar bilebilmenin olumluluklarını yaşar. Başkalarından kendi çıkarı için destek bulabilir. Diğer insanlar belirli bir karşılık sonucunda ona yardım edebilirler. Yardım edilen olarak istediğinden daha öte veya üst bir pozisyona geçebilir.
İnsan ahlâkî iyiliği seçmiş birey olarak siyasalı etkileyebilir. Dünyaya özgürlükler açısından ahenk gelmesine katkı sağlayabilir. Birbirini daha iyi anlayan insanlar ve siyasal yapıların oluşumunda yer alabileceği gibi kendisinden önce oluşturulmuş iyi bir siyasal yapının içinde yaşayabilir. Başkasına karşı iyilikte bulunabilir ve bulunduğu iyiliğin karşılığı olarak elindekiler çoğalabilir. İyi bir devletin olmayacağını düşünürken devleti sınırlandırarak iyiliğin gelişimine siyasal olarak katkı verebilir. Devletin başkalarına zarar vermesini engelleyerek kendi çıkarını gerçekleştirmeye daha yakın olabilir. Felsefik olarak dünyanın iyi mi yoksa kötü mü olduğunu düşünerek ve bu düşüncelerini diğerlerine aktararak dünyanın daha iyi bir yer olmasına katkı sağlayabilir. Dünyaya katkı sağladıkça kendi ahlâkiliğini ve gelişimini sağlayabilir. Elde ettiği gerçekliği iyilik yapmak için kullanabilir ve şimdi ile geleceğin iyiliğinin sınırlarını genişletebilir.
Olası en kötü siyasal nedir? Kötülüğün sınırında
Özel mülkiyetiniz olan hayatınızın “haksızca” ve gayri ahlâken başkalarınca ele geçirilerek yok edilmesidir, en kötü siyasal durum. Kimi zaman size kollektivist bir silah döndürülür, kimi zaman bir devlet yaşamınıza totaliter olarak el koyar. Devlet size karşı salt kötü olduğu için kötü davranabilir. Sizin üzerinizde daha üst bir siyasal varlık vardır diyerek özgürlüğünüzü elinizden alabilir veya sınırlandırabilir. Kötü bir devletin bireyselleşememiş, kötü bir bireyi olmanız istenebilir. Devletin silahlarını haksız bir şekilde iyi bireye yönlendirmeniz istenebilir. Masumiyeti yıkıcı şekilde siyasalın çarkları döndürülebilir. Bir düşman icat edilebilir ve düşmana karşı silah döndürmeniz istenebilir. Hangi ideolojinin yapımı belli olmadığı bir silah elinize tutuşturulabilir. İnanmadığınız yeminler size ettirilirken varlığınızı aşkın bir güce armağan etmeniz istenebilir.
Gözünüzün önünde kendi yaşamına sahip olmaya çalışan birinin yaşamına devlet tarafından el konabilir. Kollektif çıkarlar adına bir var oluşun piyonu olduğunuz size zorla benimsetilmeye çalışılabilir. Tek bir ağızdan üstün siyasal gücün iyiliği için bağırmanız size dayatılabilir. Sizin yaptıklarınız size dönen silahlar haline getirilebilir. Sözde geleceği bilenlerin tarihinin akışında pasifize edilmiş olarak kalmaya zorlanabilirsiniz. İyiliği yapmak kötülük olarak veya kötülüğü yapmak iyilik olarak gösterilirken zihniniz ele geçirilmek istenebilir. Zihninizin mülkiyeti devletin eline geçebilir. Konuştuğunuz kelimelerden ifade ettiğiniz düşüncelerin sahipliğine kadar ele geçirilmiş olabilirsiniz. Savaşı çıkaran ve ancak savaşta ölmesi gereken kahraman olmaya zorlanabilirsiniz.
Aynı anda yaşanan iyilik ve kötülük
Dünyaya ne tamamıyla kötülük ne de iyilik hâkim. Savaşta öldürülen bir masum veya kendini açıkça ve özgürce ifade edebilen birey olabilirsiniz. Elinizdekiler “daha büyük” amaçlar doğrultusunda sizden alınabilir veya elinizde kalmasını sağlayacaklarınızı yapabileceğiniz ortamda yaşayabilirsiniz. Totaliter bir ülkede nefes almak bile kontrol edilirken, sadece özgür olarak yaşamak mümkün olabilir. Bugün gerçekleşmeyen yarın gerçekleşebilir. Bugün kötülük hakimken yarın iyilik kendisini gösterebilir. Belirli bir gidişatı ve amacı olmayan tarih akarken bireylerin özgürlükleri de kendisine tarihte yer bulabilir, yok edici totaliterler de. Devletle mücadelenizde vergilerin azaltılmasını sağlayabilirsiniz. Gün gelir devlet vergilendirme ile elinizdekileri alabilir.
Ahlâkî olarak hareket eden insanların iyiliklerini görebileceğiniz gibi ahlâk tanımaz birinin pragmatik makyavelizmine maruz kalabilirsiniz. Beğenmediğiniz bir devletin askeri olmaya zorlanabilir, bu devletin elinden kurtularak daha özgür birey olarak yaşayabileceğiniz bir ülkeye gidebilirsiniz. Ülkenizdeki savaşa maruz kalabilir, savaşı bitirecek diplomatik ilişkileri geliştirebilirsiniz. İnsanî sınırlılıkların bazılarını teknolojiyi kullanarak ortadan kaldırabilir veya yaşamın durduğu bir yerde boşluğun nöbetini tutmaya zorlanabilirsiniz. Dünya kimi yerde iyidir kimi yerde kötü. İnsan kimi yerde iyidir kimi yerde kötü. Zamanın ötesinde sürekli iyiliklere ulaşıncaya kadar insan bu gerçekle yaşamak zorunda galiba.
1 Ocak 2019
