İnsanlığın tarihinde; şu anda tüm dünyanın karşı karşıya bulunduğu, yenmek için mücadele halinde olduğu coronavirüs ya da covid-19 pandemisi/salgını kadar bireylerin ve toplumların hayat tarzlarını ve alışkanlıklarını olabildiği kadar olumsuz şekilde etkileyen; ülkeleri, bireyleri ve toplumları hiç öngörmedikleri sorunlarla, sürprizlerle karşı karşıya bırakan başka ne bir salgın, ne bir savaş, ne de bir olay görülmüştür. Dünyada yine bu salgın kadar insanların kafalarındaki şablonları, yerleşik kanaatleri, değer yargılarını alt üst eden; birçok alandaki ezberlerini bozan başka bir gelişmeye, bir hadiseye de tanık olunmamıştır. Bu sebeple bu küresel salgın derin etkileriyle insanlığın belleğinden yüzyıllarca silinmeyecektir. 4-5 aydan bu yana bu salgınla ilgili olarak konuşulan ve yazılan şeyler, daha şimdiden yüzlerce cilt kitaptan oluşacak bir külliyata erişecek seviyededir.
Yer kürede daha önce görülmüş salgınlar ya bir bölgeyi, ya bir veya birkaç ülkeyi, ya da bir kıtayı etkisi alına almıştır. Ama coronavirüs haftalar ve aylarla ölçülen bir zamanda bütün dünyayı etkisi altına almış; mevcut bütün ülkeler, bütün kıtalar kısa aralıklarla bu salgına yakalanmışlardır. Daha önceki hiçbir salgın insanlığı coronavirüs kadar korkuya, paniğe sevk edecek; feleğini şaşırtacak; evlerde, çeşitli yer ve mekânlarda karantinaya sokacak bir güce sahip olmamıştır.
Coronavirüs ya da covid-19, baştan beri bilinen diğer tüm virüslerden çok farklı, çok özel bir hikâyeye sahip olmuştur. Tıpta hemen her salgın, her hastalık çok tipik semptomlarıyla tanınmaktadır. Ama coronavirüs kırk türlü semptomla karşımıza çıkmıştır. Nereden vuracağı, nasıl bir arızayla kendini belli edeceği hâlâ bir sırdır. Bu virüse yakalanıp tedavi olan insanların tam bir bağışıklık kazanıp kazanmadığı dahi bilinmemektedir. Günümüzün tıp bilimini huzurunda şapka çıkarılacak ölçüde temsil eden saygıdeğer bilim insanları bile bu virüs hakkında ne yazık ki hâlâ çok net, çok işe yarar şeyler söyleyememektedirler. Kendileri de bunu itiraf ediyorlar. “Bu virüs, hakkında söylediğimiz şeyler bizi de yanıltmakta; çünkü her an farklı bir etkiyle, farklı bir belirtiyle, ya da bir sürprizle karşımıza çıkmakta” diyorlar.
Bu yüzden bütün dünyada toplumları korumak amacıyla alınan sıkı önlemlerin tam olarak ne zaman kalkacağı, alışılan hayata ne zaman dönüleceği konusunda net bir şey söylenememekte; çoğu insanı depresyona sokan kaygı ve belirsizlik ortamı sürüp gitmektedir.
Söz konusu virüsün bütün bu özellikleriyle sebep olduğu salgın; ülkeleri, bireyleri ve toplumları hiç ummadıkları sorunlarla, sürprizlerle karşı karşıya bırakmıştır. İnsanlar ve toplumlar başka hiçbir salgında ve olağanüstü durumda bu salgında olduğu kadar konforlu, renkli ve hareketli yaşamlarından; günlük hayatlarına sinmiş zevkli alışkanlıklardan; şen şakrak düğün ve derneklerden bir anda vazgeçmek zorunda kalmamışlardır. Örneğin biz Türkler, sevgi ve samimiyetimizi göstermenin alamet-i farikası olan sevdiklerimizle, eş-dostla sarılma ve kucaklaşma kültürüne anında veda etmek zorunda kaldık. Sevdiklerimize, “Seni uzaktan sevmek aşkların en güzeli” demekten başka bir şey elimizden gelmez oldu.
Yine ilk defa bu salgında görülmüştür ki; hem ülkeler, hem toplumlar, hem de bireyler için güç, kuvvet, servet ve zenginlikler sahiplerine hiçbir ayrıcalık ve koruma sağlayamamaktadır. Bu salgın, insanlar arasında çaresizlikte, köşeye sıkışmışlıkta eşitlik yaratmıştır.
Bu virüs; insanlar, toplumlar ve ülkeler üzerinde çok büyük hasar ve tahribat yaptıktan sonra uzun vadede de olsa bir şekilde alt edilecektir. Fakat insanlar ve toplumlar üzerinde yarattığı travma uzun süre devam edecektir.
Her ülkede ve bizim ülkemizde vatandaşlar, ilgili ve yetkililer, “Bu salgından düze çıkıldıktan sonra dünyada hiçbir şey salgından önceki gibi olmayacaktır” diye konuşuyor ve salgını yeni bir milat olarak kabul ediyorlar. Tüm dünya ve tüm insanlık bilmelidir ki, salgından sonra gerçekten hiçbir şey salgından önceki gibi olmayacaktır.
İsmail Özcan, Eğitimci-Yazar
ismailozcan.c@hotmail.com
