Bir Finansman Modeli Önerisi: Sosyal Fon

Grand Designs (Büyük Tasarımlar) belgesel dizisinin en az bir bölümünü izlemişsinizdir. Zira ben hemen hemen tüm bölümlerini izledim. Bu yapımda, Büyük Britanya İmparatorluğunda büyük ve farklı ev yapım projeleri her bölümde gösteriliyor. Yapım büyük ilgi uyandırdığı için, Avustralya ve Yeni Zellanda versiyonlarının da çekimleri yapılarak izleyiciyle buluşturuldu. Büyük Tasarımlar’da, kır evleri, büyük çiftlik evleri, eski ahır, fabrika vb. yapıların gösterişli mekânlara dönüşümü, temelden itibaren evin son haline gelene kadar geçen süreç gösteriliyor…

Büyük Tasarımlar, süreç içinde genellikle finansman problemi yaşıyor. Bu problemi, banka kredisi, başka bir evin satışı vb. yollarla aşarak evlerinin yapımını tamamlıyorlar. Bir bölümde, paraları biten çift; ‘kamu fonuna’ başvurdu. Bu fon gönüllülerin 20 ile 200 Pound aralığında bağışta bulundukları, karşılığında; imzalı kitap, kupa, varsa bu evdeki bir kursa (salça yapımı vb.) ücretsiz katılım hakkı gibi maddi değeri olmayan karşılık verilmesi esasına dayanıyordu. Kamu fonuna başvurmak için, ev inşaatının büyük bölümünün bitmiş olması gerekiyordu. Ayrıca, fon belli bir sürede sona eriyor (bir ay). Süre sonunda hedef belirlenen meblağ toplanırsa (ilgili başvuruda 60.000 Pound) hepsini başvuruyu yapanlar alabilirken, hedef meblağ toplanamazsa bağışçılara paraları iade ediliyordu. Ayrıca, başvuru internet sitesi üzerinden yapılıyor an ve an bağış miktarı fon başvurucuları tarafından görülebiliyordu. Acaba bu finansman modelini Türkiye’de kurabilir miyiz? Türkiye gibi finansman sorunlarının her daim yaşandığı bir yerde bu tür sosyal fonun etkili olabileceğini düşünüyorum. İki tür sosyal finansman modeli tasarladım birincisi, tıpkı İngiltere’de olduğu gibi gönüllü katılımcılığa dayanırken ikincisi, ticari girişimler için sosyal fon sisteminin kurulması.

Sosyal Fon

Bu fonunun bir internet sitesi olacak, aşağıdaki kurallar çerçevesinde en az 1 en çok 3 aylık kampanyalar yapılabilecek.

1. Fona sadece gerçek kişiler başvurabilecektir.
2. Ev yapımı (çiftlik evi, kır evi, köy evi, dağ evi, eski bir yapının eve dönüştürülmesi, büyük restorasyon, villa, malikâne, köşk vb.) fondaki tek iş kalemi olacaktır,
3. Fona başvuru için ev yapımının en az yüzde 70’inin tamamlanması gerekmektedir,
4. Başvuru sahibinin halen ödeme gücünün üzerinde bir borcu bulunmaması gerekmektedir.
5. Fona, katılımcılardan en az 100 TL en çok 500 TL talep edilecektir,
6. Her bir fon başvurusunda, proje sahiplerinin bilgileri, projenin yeri, tahmini maliyeti, projenin güncel durumunun ayrıntılı tanıtımı, başvuru nedeni, proje ile ilgili detaylı fotoğraf ve videolar ayrıca proje sonu görselleri yer alacaktır.
7. Fon katılımcılarına ne verileceği, (imzalı kitap, evde bir gece misafirliği, varsa kurs veya eğitimlere ücretsiz katılma, bardak, evin bir bölümüne katılımcının adının soyadının yazılması, evin fotoğrafı, vb.) ilan edilecektir. Buradaki karşılık maddi değerden öte manevi bir değer taşıyacaktır.
8. Fon katılımcılardan isteyen ismini gizli tutabilecektir.
9. Fondaki kampanyada projenin bitiriliş tarihi için kesin bir takvim ilan edilecektir. Takvim sona erdiğinde fon görevlisi veya bağımsız eksperler sonuç raporu yazarak sisteme bilgileri kayıt edilmesini sağlayacaktır. Proje bitirilmemişse, icra işlemi hayata geçirilerek projeye destek olanların parasını iade etme yoluna gidilecektir.
10. Biten proje küçük bir törenle, fonun internet sitesine ‘Biten Projeler’ kısmına eklenecektir.
11. Fondaki paralar bankada açılmış hesaplar üzerinde toplanacaktır.

Sosyal Fon Ticari

Sosyal Fon, ticaret ve girişim finansmanı için de kullanılabilir, bu yolla girişimcilere fırsat tanınmış olunur. Ticari faaliyetlerde ihtiyaç duyulan finansman miktarı çok daha yüksek olabilmektedir. İyi bir iş planı olanlar sadece, dükkân/mağaza, bina/ büro gibi bir yerin iki üç aylık kirası vb. nedenlerle iş, gün yüzüne çıkmadan yok olup gitmektedir. Sosyal Ticaret Fonunun esasları şu şekilde olabilir.

1. Bu fonda karşılık esastır, yani katılımcıya taahhüt edilen miktar, değer taahhüt edilen zamanda ödenecektir.
2. Fonun oluşumu, bir banka veya finans kurumu aracılığıyla hayata geçirilecektir.
3. Fona, gerçek ve tüzel kişiler başvurabilir,
4. Fona başvurmak için gerekli sermayenin en az % 50’nin hazır olması gerekmektedir,
5. Fondaki esaslar banka tarafından da kontrol edilecektir,
6. Fon başvurusunda, başvurucunun kimlik bilgileri, tüzel kişilik ticari bilgileri, resmi iş adresi gibi bilgiler yer alacaktır.
7. İş ile ilgili çok ayrıntılı bilgiler yer alacaktır, işin yeri, fizibilite raporu, pazar payı, mevcut durum, iş sonunda gelinmek istenen nokta gibi bilgiler yer alacaktır.
8. Fon aracılığıyla elde edilecek değerler, somut ölçülebilir olacaktır.
9. Fondan sağlanan gelirin sonuçları; üretim artışı, karlılık artışı, verimlilik, pazar payı gibi çıktılar ile ilişkisi net olarak belirlenecektir.
10. Fon başvurusu için belli kalemler (kira, makine satın alınması, personel alımı, personel eğitimi, araç alımı, bina veya bina ek tesisi, fabrika alımı, vb.) net olarak belirtilecektir.
11. Gerçek veya tüzel kişiler fona her 5 yılda bir kez başvurabilecektir.
12. Fon katılımcısı, en az 1000 TL en çok 10.000 TL ödeme yapacaktır.
13. Fon katılım kampanyası en az 2 ay en çok 6 ay sürecektir.
14. Ödeme zamanı fondan toplanan miktarın ilgili başvurucuya aktarımından itibaren 36 ay sonra başlayacaktır. Her bir kampanyadaki kişilere en çok miktarda meblağ ödeyen katılımcıdan başlamak üzere en fazla 3 taksit (6 ay) içinde ödeme yapılacaktır.
15. Fonda toplanan paranın hedef miktarın yarısından az alması durumunda kampanya iptal edilecektir.
16. Ödeme esasları (enflasyon oranı, altın, döviz, …fonu ) kampanyada ayrıntılı bir şekilde ilan edilecektir.
17. Fondaki kampanyada projenin bitiriliş tarihi için kesin bir takvim ilan edilecektir. Takvim sona erdiğinde fon görevlisi veya bağımsız eksperler sonuç raporu yazarak sisteme bilgileri kayıt edilmesini sağlayacaktır. Proje bitirilmemişse, icra işlemi hayata geçirilerek projeye destek olanların parasını iade etme yoluna gidilecektir.
18. Biten proje küçük bir törenle, fonun internet sitesine ‘Biten Projeler’ kısmına eklenecektir.
19. Fondaki paralar bankada açılmış hesaplar üzerinde toplanacaktır.
20. Sosyal fondan yararlanan kişiler en çok beş yıl içinde benzer fona katkı sağlamakla yükümlü olacaktır.

Sosyal fon, sermaye ihtiyacını bir ölçüde giderecek, finansal riski dayanışma ile azaltacaktır. Sosyal fon, özellikle genç girişimcilere ciddi destek olurken, ayakları yere basan iş girişimlerinin önünü açacaktır. Ayrıca finansal okur- yazarlık seviyesini yükseltecektir.

Ne dersiniz !!!!.