Milli Eğitim Bakanlığı 2022’den itibaren öğretmen eğitimine daha farklı eğilmeye başladı. Bu kapsamada, Öğretmen Yetiştirme Genel Müdürlüğü’nün ilgili kalemindeki bütçeyi on kattan fazla arttırdı. Asıl farklı yaklaşımı ise; Okul Temelli Mesleki Gelişim (OTMG) Programını başlatmasıyla oldu. Bu programın daha önce yapılagelen yöntemden önemli bir farklılığı var. Tepeden tabana doğru eğitim arzı değiştirilerek, tabanın eğitim talepleri ön plana çıktı. Yani okuldaki öğretmenler hangi konularda, hangi becerilerde eğitim almak istiyorlarsa bu eğitimler o okulda açılıyor. Kısaca, okul merkezli bir yapı oluşturuldu. Yine yeni dönemde okul dışı uzmanlar (akademisyen, farklı kurumlar) da okulda eğitim görevlisi olarak yer alıyor.
Eğitim sektörünün en önemli unsurlarından biri öğretmenlerdir. Öğretmen, sistem içinde hâlâ en kritik kişi konumda. Dolayısıyla, öğretmeni geliştirmeden, motive etmeden tutum ve davranışlarını değiştirmeden, eğitim- öğretim becerilerini zenginleştirmeden fark yaratan öğretmenlere sahip olamıyoruz.
Neden Öğretmen Eğitimi?
Birincisi, Türkiye’de eğitim sektöründeki öğretmenlerin büyük çoğunluğu Eğitim Fakültelerinden mezun durumda… Buraya kadar her şey güzel, ancak öğretmen adayları alan Matematik, Fen, Spor, Psikoloji vb. derslerine gerekli özeni göstermekle birlikte pedagojik formasyon dersleri Gelişim, Psikoloji, Ölçme, Sınıf Yönetimi, Öğretim Yöntem ve Teknikleri, Özel Eğitim, Rehberlik vb. gibi derslere gereken özeni göstermemektedir. Oysa, iyi bir öğretmenin ana branşı kadar pedagojik formasyon derslerine de eğilmesi kendini en iyi şekilde yetiştirmesi gerekir. Mezun adayların önemli bir kısmı bu yönlerini yeterince geliştirmeden yetkinlik kazanmadan kendini sınıfta bulmaktadır.
İkincisi, öğretmenlerin yetkinlik yıpranması yaşamasıdır. Öğretmenlerin zaman geçtikçe eğitim-öğretim becerilerinde eskime, yıpranma meydana gelmektedir. Yani öğretmenin nicelik ve nitelik öğretim, eğitim çıktılarında azalma meydana gelmektedir.
Üçüncüsü, eğitimde değişen, çocuk, aile hatta devlet algısıdır. Eski paradigmada öğrenci olan bir sürü eziyet çeken, fiziksel psikolojik şiddet gören öğretmen adayı, öğretmen olunca, yeni eğitim dünyasının değişen gerçeklerinin sert duvarına çarpmaktadır.
Dördüncüsü, motivasyon kaybıdır. Öğretmenler özellikle kamu sektöründe çalışanlar çeşitli nedenlerle; eşit maaş, yükselme sistemi, ödül sistemi, yaratıcılığın frenlenmesi vb. sebeplerle motivasyon kaybı yaşamaktadırlar.
Beşincisi, değişen eğitim problemlerinin, hızla değişen dünya, bilgi iletişim çağının doğurduğu etkilerin okulları, sınıfları, dersleri ile ilgili her kişi ve yapıyı derinden etkilemesidir. Öğretmenlerin nicelik olarak artan ve çeşitlenen sorunlarla baş edebilmesi için çeşitli eğitimlerle yetkinliklerinin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
Eğiticinin Eğitiminde Öneriler
Öğretmen eğitiminde dört temel kurum ve kişi etkilidir: Bunlar, Milli Eğitim Bakanlığı, Okul Yönetimi, Öğretmenler ve Eğitimcilerdir.
Milli Eğitim Bakanlığı’na Öneriler:
- MEB Öğretmen Yetiştirme Genel Müdürlüğü’nce hazırlanan Eğitim Programları hızlıca gözden geçirilmeli.
- Yeni Eğitim programları eklenmeli: Problem çözme, eğitimde yaratıcılık, eğitim koçluğu vb.
- Eğitim program içerikleri; etkileşim ve katılım sağlayıcı, film, kısa film, kitap vb. içeriklerle desteklenmiş şekilde hazırlanmalı.
- Öğretmen eğitimi uygulanış şartlarında esneklik sağlayıcı yönetimsel kararlar alınmalı.
- Eğitim görevleri ile ilgili bir internet sitesi veya MEBBİS üzerinden yorum ve puanlama sistemi hayata geçirilmeli.
- Eğitici eğitiminde görev alacak eğitmenlerin daha nitelikli olması için çoklu eleme sistemi kurmalı.
Okul Yönetimlerine Öneriler:
- Eğitim planlamasında öncelikli ve daha yaygın konulara odaklanmalı,
- Eğitim zamanlaması optimal şartlarda belirlenmeli,
- Öğretmenlerin talepleri kısmen açık anket formları ile alınmalı,
- Eğitim sırasında eğitimlere okul yöneticileri aktif katılmalı.
- Eğitimde elde edilen bilgi, tutum ve davranışlar desteklenmelidir.
Öğretmenlere Öneriler:
- Öğretmenler, kendileri için bir eğitim listesi hazırlamalıdır.
- Bu listenin öncelik ve doğrudan eğitim öğretim faaliyetlerinde onlara destek olacak konular olmasına dikkat etmelidirler. Örnek: Anaokulu öğretmeninin “Eğitimde Drama”yı eğitim konusu olarak seçmesi yerinde olurken, Ortaokul Öğretmeninin “Sınıf Yönetimi”ni eğitim konusu seçmesi onun için daha fonksiyonel olacaktır.
- Öğretmenlerin belli konularda yetkinliklerini arttırmak için zincir eğitim programlarından yararlanması yerinde olacaktır.
- Öğretmenler yeni öğrendiği bilgi, becerileri kullanmaya çalışmalıdır.
Eğitim Görevlilerine Öneriler:
- Yetişkin eğitimi konusunda eğitim alınmalıdır.
- Eğitim materyalleri önceden hazır olmalı ve prova edilmelidir.
- Eğitim görevlisi, “inanmadığı, yararsız bulduğu vb.” eğitimlerde görev almamalıdır.
- Kibar, sağduyulu ve pozitif bir dil kullanılmalıdır.
- Eğitim sırasında eğitim görevlisi; katılımcı öğretmenlere esnek davranmalı ama belli dozda disiplini elden bırakmamalıdır.
- Uygulamaya yer verilmelidir.
- Eğitim sonunda sınav veya ölçme değerlendirme faaliyetleri ihmal edilmemelidir.
- Eğitim sonunda kullanılan eğitim araçları katılımcılara sunulmalıdır.
Öğretmen eğitimine daha yoğun eğilmemiz, öğretmenlerin ve çocukların hayatına pozitif katkı sağlayacaktır.
