AK Parti’nin yerel yönetimler için hazırladığı seçim bildirgesinde yer alan “özerklik” maddesi ilaç gibi geldi doğrusu…
Böylece epey bir süreden beri beklediğimiz bir reform daha gerçekleşmiş oluyor; AK Parti, Türkiye’nin Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’na koyduğu çekinceleri tamamen kaldıracağına söz veriyor. Bu açıklamanın Demirtaş’ın “özerklik inşası” açıklamasıyla eş zamanlı olması da ayrıca anlamlı…
Erdoğan’ın önümüzdeki günlerde açıklayacağı bildirgenin konuyla ilgili bölümü şöyle:
“Türkiye tarafından konan 9 çekincenin, mevzuattaki değişiklikler nedeniyle birçoğunun geçerliliği kalmadı. Buna rağmen hâlâ bazı tartışmalara bağlı olarak bu çekinceler kaldırılamamıştır. Bazı konularda mevcut olan çekinceler de önümüzdeki dönemde tamamen kaldırılacaktır. Avrupa Konseyi yerel yönetim standartlarına uyulacaktır. Nihai hedefimiz, devletin asli fonksiyonları olan adalet, eğitim, sağlık ve güvenlik dışındaki tüm hizmetlerin mahalli yönetimlerce yerine getirilmesidir. Hedefimiz, yerelleşmeyi Avrupa Birliği standartlarına ulaştırmaktır.”
Kaldırılan çekinceler neler?
Türkiye’nin çekince koyduğu 9 maddeden 4 tanesine konan çekinceler, hükümetin Bildirge’de de belirttiği gibi zaten anlamsız ya da geçerliliğini yitirmiş durumda.
Çekince konan diğer beş maddeyi ise şöyle özetleyebiliriz:
6.1) Yerel makamların kendi iç idari örgütlenmelerini kendilerinin yapmalarını güvenceye alan madde. (Bu maddedeki çekince kaldırılırsa belediye teşkilatı ihtiyacı olan bütün birimleri belediye meclisi kararıyla kuracak ve gerekli eleman alımını yapacak. Merkez tarafından norm kadro belirlenmesi usulü kalkacak.)
8.3) Yerel yönetimlerin merkezi yönetim tarafından idari denetimine kısıtlama getiren madde. (Bu maddedeki çekince kaldırılırsa belediye başkanlarının İçişleri Bakanlığı tarafından görevden el çektirilmesi mümkün olmayacak.)
9.4) Yerel yönetimlerin görevleri artırılırken, bu görevlerle orantılı kaynakların da sağlanmasını, yerel yönetimlerin istikrarlı finansman mekanizmalarına sahip olmasını güvenceye alan madde.
10.2) Yerel yönetimlere ortak çıkarlarının korunması ve geliştirilmesi için birliklere üye olma ve uluslararası yerel yönetim birliklerine katılma hakkını tanıyan madde
11) Yerel yönetimlere, anayasa veya ulusal mevzuat tarafından belirtilmiş olan özerk yönetim ilkelerine uyulmadığı durumlarda yargı yoluna başvurma hakkı tanıyan madde.
Gerisi siyasetin işi
Şimdi, bir yanda yeni Büyükşehir Yasası’nın getirdiği imkânları, bir yanda da Özerklik Şartı’na getirilen çekincelerin kaldırılmasının açacağı yeni alanı bir arada düşünürsek, gelecek dönemin yerel yönetimler açısından yeni bir dönem olacağını, eskisinden çok daha geniş yetkilerle donanmış, çok daha etkili ve inisiyatifli bir yerinden yönetim sistemine geçeceğimizi söyleyebiliriz.
Ama bir kere daha hatırlatalım ki, çekincelerin kaldırılması da, yeni Büyükşehir Yasası da sonuçta bir çerçeve koyar ortaya. Bu çerçevenin içini doldurmak da siyasetin işidir. Hem yeni yasanın yorumlanması ve uygulamada ortaya çıkan çelişkilerin çözümü hem de Özerklik Şartı’na konan çekincelerin kaldırılmasıyla doğacak yeni durumun, yeni imkânların yorumlanması önümüzdeki dönemin siyasi mücadele konuları olacaktır.
Tabii, bu işin böyle “gösterişsiz” bir şekilde kotarılmasından hiç memnun olmayanlar olacağını baştan biliyoruz. Malum, Türkiye’de bu meseleyi “bölünüyoruz” hezeyanları içinde sunmaktan fayda umanlar da var; “Özerk Kürdistan” frapanlığıyla takdim etmeye çalışanlar da…
Hükümet ise, sadece üzüm yemeğe çalışıyor. Sarsıntısız, kırıp dökmeden, kimseyi incitmeden ve pabuç kadar laflar etmeden, bugünün siyasi koşullarında yapabileceğinin azamisini yapmaya çalışıyor.
Bu yazı Bugün Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.
