M.Ö 4000’li yıllarda Aşağı Mısır ve Yukarı Mısır şeklinde iki ayrı medeniyetin sonradan tek bir krallık altında birleşmesiyle tarih sahnesinde yerini alan Mısır medeniyeti kuşkusuz kadim medeniyetler arasındadır. Antik Mısır’ın en eski adı Kem ülkesidir. Kem; karanlık, yanarak kararmış anlamına gelir. Grekçeye; khemie-kemia öz-su, öz anlamında Arapçaya ise el-kimiya, el –simiye olarak geçmiştir. Yunanlılar Antik Kem ülkesini(Mısır) gizemli, esrarengiz, anlaşılmaz şey anlamına gelen Egytpt adını verdiler. Antik Mısır uygarlığında ezoterizmin,(Türkçede içerikçilik, Arapça’da Bâtınilik anlamına gelen) ağır bastığını görmekteyiz. Ezoterizmin konusunu doğa ve insanın içsel dünyası oluşturur. Yöntem olarak bildirmeye değil buldurmaya yöneliktir.
Tarihçilere göre Antik Yunan, İbrani ve İslami kanallarla günümüze kadar ulaşan Hermetik anlayışların kökeninde eski Mısır ezoterizmi vardır. Bir örnek vermek gerekirse; Kral Nar-Mer’in Mısır hiyeroglifindeki ifadesi balıktır ve eski Mısır dilinde N’r; Nar; balık demektir. Nar seslenmesiyle ifade edilen N’r Arapça’da Nur, ışık ve ateş, tanrısal ateş olarak kavramsallaştırılır. Nar birçok kültürde kutsal meyve olarak da simgeleştirilir. Kur’an-ı Kerim’de ebedi yaşamın simgesi Hristiyanlıkta İsa’ya ve ona inananların simgesidir. Yunanca Ichthys balık demektir.(i) esus (CH)ristos (TH) eu,(S) oter’in parantez içindeki ilk harflerinin kısaltılmışı olarak Tanrı-Oğul-Kutsal Ruh anlamların da İsa’yı tanımlar. Diğer taraftan Hind Tanrıçası Kali’de balıkgözlüdür. Yunanca Rahim anlamına gelen Delphos sözcüğü aynı zamanda balık anlamına gelir. Yunus peygamberin de bir balık tarafından yutulması kıssası da atlanmamalıdır.
Mısırların İsis’i Efes’in Artemisi,Yunan ve Roma’nın Demeter ve Afrodit’inin de ayrıca simgesel olarak Kara(siyah) renk ile gösterildiğini görüyoruz.Roma’nın yedi tepesinden biri olan Platin dağının üzerinde siyah küp şeklinde kara bir taş bulunur.Magna Mater’i(Büyük anayı temsil eder) ilginçtir aynı kara taşı Hacer’ül Esved adında Kabe’de de görürüz.Anadolu’da en eski isimlerden biri Ma’dır.Tevrat’ta Dul kadın olarak adı geçen bu anamız doğurganlıkla alakalıdır.Mısır hiyeroglifinde kara renkli güvercin, ölümüne kadar dul, yani yalnız bir yaşam sürdürmüş olan kadını temsil eder.KA; Yetkinleşebilme kabiliyeti olan insan.RA, Güneş,Nur.Tanrı Ka ve Ra birlikteliği Ka-Ra tümel zekanın insanda tezahürüdür.Ka’nın içinde gizlenmiş olan Nur’dur.Kara bütün renklerin başlangıcı ve tohumudur ayrıca tüm ışığı absorbe eder.Mısır ezoterizminin temel taşı işte bu kara’dır bu yüzden..Mısır’in ilk ismi olan Kem; kararmış, kara anlamındaydı..
Diğer taraftan ilmin sanatın müziğin ilahı olarak adlandırılan Tanrıların katibi Tot’a Yunanlılar Hermes demişler bu isimler Hiramus, Hürmüz,Hermes-ül Hiramise,Hermis,İdris isimleriyle Ortadoğu’da ve Avrupa’da Anadolu’da ise Ermiş olarak adlandırılagelmiştir.Hermes şahıstan ziyade bir hal ve konum olarak ifade edildiğinden kendinden sonra gelen ezoterik ve mistik yapılanmaları derinden etkilemiştir.Başka bir açıdan da bakmak gerekirse Yunanlılar tarafından Hermes olarak kodlandırılan bu sözcüğün aslı HRM”’dır.Haram, Hiram, Rahman, İhram,Ehram gibi anlamlar da ifade eder.Antik Mısır’da en çok kullanılan simgelerden biri de gözdür.Uadjit; ilahi tansıral göz, akıl ve idrakin gözü..Bir sembol olarak hala Anadolu’nun birçok yerinde kullanılmaktadır özellikle kamyonların arkasında gördüğümüz işte bu gözdür.Eski Mısır’da N’r olarak bahsini geçtiğimiz balık Anadolu’da balıklı göl olarak varlığını devam ettirmekte ve yine Antik Mısır’in Horus’u da(Horos-Horoz) Denizli’nin simgesi olarak devam etmektedir vs. Bu tür benzerlikler sizleri şaşırtmamasın insanların birlikte ürettikleri kültür böyle bir şey.Medeniyetler arası etkileşim, kültür alış verişleri her zaman olmuştur ve olmaya da devam edecektir.Mısır medeniyetinden en çok etkilenenlerden biri de Yunanlılardır.Öyle ki Sokrates hakikati bilenler eski Mısırlılardır der.Ayrıca Oriantalist Sıgridd Hunke’de Thales ve Pythagoras Mısır medeniyetinin mirasçılarıdır der.
Zalim Firavunlarıyla, Ahenaton ve karısı Nefertiti gibi tek tanrıcı adil krallarıyla, sudan çıkarılmış anlamına gelen Moşe(Musa) ve Yusuf gibi peygamberlerin firavunlarla mücadelesine varana kadar tarihin en eski uygarlıklarından birine ev sahipliği yapmıştır Mısır. Ve şu günlerde yine zalim firavunların etkisi- baskısı altında ayrı bir imtihana tabi tutulmaktadırlar. Sisi adlı bu zalim, masum halkın canına varana kadar kastetmektedir. İçlerinden yeni bir Musa çıkmasın diye belki çocuklarına varana kadar öldürmektedir. Bazı kesimler Türkiye’nin bu duruma sessiz kalmasını istiyor bir kesimi de içlerine tarihin o en acımasız firavunların nefesleri üflediğinden olsa gerek Sisi gibi zalimleri destek vermektedir. İnsanlar tarih boyunca farklı farklı medeniyetlerden üretilen kültürlerden üzerlerine düşeni az ve ya çok almışlar. Balığımız, gözümüz, güvercinimiz, kara taşımız, hermesimiz,idrisimiz, ocağımız vs ortak benzer kültürlerin etkisiyle var olmuş ve şöyle ya da böyle var olmaya devam ediyor..Nasıl kayıtsız kalınabilir ki..
Mısırlılar batı medeniyetine sayısız katkı sunmuşlardır. Matematiği, gök bilimini, bir takım hesaplamaları Yunanlılar Mısırlılardan öğrenmişlerdir. Keza Yunan medeniyeti de insanlığa çok sayıda katkılar sunmuştur. Ancak Batı şu günlerde profesyonel bir kibrin etkisiyle olsa gerek tarihi unutmuş gibi davranıyor. Eski kültürel alış verişler hiç olmamış gibi davranıyor ve ne yazık ki bu zulme seyirci kalıyor. Türkçede bir söz vardır duyarsız, kaba ve nazik olmayan insanlar için “Medeniyetten nasibini almamış” ifadesi kullanılır. Bugün Ortadoğu’da medeniyetten nasibini almamış insanlar birbirlerini öldürüyor ve yine medeniyetten nasibini almamış diğer kesimler de buna seyirci kalıyor. Ancak hem Türkiye’de hem de diğer ülkelerde bu zulme karşı bir meydan okuma da var.Bu medeni bir tavırdır. Vicdanlı, erdemli, ahlaklı ve özgür bireyler tarihin her döneminde olduğu gibi bu dönemde de insan lehine tavırlar ortaya koymaktadırlar. Ne mutlu insanım diyebilene…
Yazıda geçen bazı bilgileri Gülnihal Küken’in İlkçağda Eğitim Felsefesi adlı kitabından faydalandım…Malumat sahibi olmak isteyen herkese tavsiye ederim..
