“Peki efendim, hemen bitirelim; bitirmemizi istediğiniz başka bir şey var mı?”
Erdoğan “Dershaneleri bitirin” talimatı verdiğinde kurmayları hemen önlerini ilikleyip böyle mi demişlerdir acaba?
Haklarını yemeyelim. Pek öyle olmamış. İçlerinden birkaçı bunun “zor ve zaman alacak bir çalışma” olduğunu gevelenmeye çalışmış anlaşılan. Ama talimatı veren son derece kararlı bir ses tonuyla “Hiç de zor değil” deyince seslerini kesmişler.
Öyle ya; ben yaptım oldu dersen hiçbir şey zor değildir.
Merak ediyorum, acaba Erdoğan “özel ders veren hocaların işini de bitirin” diye bir talimat da verdi mi, yoksa onları şimdilik bağışladı mı? Bu operasyondan maksat dar gelirli ailelerin, dershanelere para akıtmasını engellemek ve hiç kimseyi dershaneye göndermeyerek “yarışta eşitlik” sağlanmak ise bu mantıkla özel dersin de yasaklanması gerekir.
Hatta daha ileri gidilip, “Özel okullar birçok açıdan daha geniş imkânlara sahip oldukları için öğrencilerini daha iyi yetiştiriyorlar; o okullarda okuyan çocukların üniversite kazanma ihtimali daha yüksek oluyor. Bu da fırsat eşitliğine aykırı bir durum yaratıyor. Öyleyse bütün özel okulları kapatalım, anne babaları özel okullara her yıl on binlerce lira vermekten kurtaralım ve bütün çocukların aynı tip okullarda eğitim görmelerini sağlayalım” da denebilir!
Taleple kontenjan arasında uçurum oldukça…
Dershaneleri kapatma kararının, Erdoğan’ın epey önce açıkladığı üniversite giriş sınavlarını kaldırma kararıyla bağlantılı olduğunu biliyoruz.
Başbakan, üniversite sınavı kalkarsa dershaneye de ihtiyaç kalmayacağını, böylece anne babaların da bu yükten kurtulacağını sanıyor.
Ama unuttuğu önemli bir nokta var:
Üniversite sınavları kaldırılıp üniversite girişleri okul performansına da endekslense ya da şimdi aklımıza gelmeyen başka yöntemler de bulunsa; sonuçta üniversiteye girmek isteyen 2 milyon öğrenciden sadece 400-500 bini için kontenjan varsa, yani çok ciddi bir eleme yapılması kaçınılmazsa; adaylar arasındaki rekabeti ortadan kaldırmak mümkün müdür? Böylesine kıyasıya bir rekabetin olduğu yerde, yarışta öne geçmek isteyenlerin ne yapıp edip özel hazırlık yapmasını engellemeye hangi yasanın gücü yeter?
Bu büyük yarış sürdüğü müddetçe, dershanelerin kapatılmasının pratik sonucu, sadece daha az sayıda öğrencinin daha fazla para ödeyerek kaçak dershanelere gitmesi ya da özel derse yönelmesidir.
Bu ise şimdi yaklaşık 1 milyon öğrencinin kullandığı “özel takviye” imkânlarına çok daha az sayıda varlıklı öğrencinin kavuşmasıdır.
Bitirilen şey girişim özgürlüğüdür
Ama meselenin aslı bu değil. Ben bu yasaklamaya, pratik sonuçlardan ziyade, özgürlükler meselesi olarak bakılması gerektiğini düşünüyorum. Zira Erdoğan’ın “bitirin” dediği şey, hür bir toplumun olmazsa olmazlarından olan girişim özgürlüğünün “bitirilmesi”dir.
1982 Anayasası’nın “Çalışma ve Sözleşme Hürriyeti” başlıklı 48’inci maddesinde kapı gibi “Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetine sahiptir. Özel teşebbüsler kurmak serbesttir” hükmü var. Bu hüküm girişim ve ticari faaliyet serbestisini düzenliyor. 48’inci maddenin gerekçesi konuyu daha da açıklığa kavuşturmak için “Hürriyet temeline dayalı bir toplumda irade serbestliği çerçevesinde ferdin sözleşme yapma, meslek seçme ve çalışma hürriyetlerinin garanti olunması tabiidir” diyor.
Kanun koyucunun anayasal bir hak olan girişim özgürlüğünü kısıtlayabilmesi için, bu kısıtlamanın “kamu yararı”na olduğunu ortaya koyabilmesi gerekir.
Dershaneler, gençliğe kötü alışkanlık edindiren, ruh ya da beden sağlığını bozan bir üretim yapmıyorlar ki, senin “kamu yararı” gereği girişimcilik hakkını kısıtlama hakkın doğsun. Eğer insanlar çocuklarına yatırım yapmak için para harcamak istiyorsa harcar; onların keselerini onlar adına düşünmek de hükümete düşmez.
Dolayısıyla bu yasaklama açıkça Anayasa ihlalidir.
Bakalım, dershane sahiplerinden kararı Anayasa Mahkemesi’ne götüren olacak mı?..
Bugün, 18.08.2012
