Demokratikleşme paketinin içeriği önemli ama daha önemlisi toplumun ‘demokratikleşme talebi’nin hükümet tarafından anlaşılmış olması.
Demek ki hükümet mesajı almış, demokratikleşme ihtiyacının farkına varmış. Elbette pakette eksikler var; ancak bu, olanları görmezden gelmemizi gerektirmez.
Artık ilkokullarda çocuklarımız ‘Andımız’ı söylemeyecek. ‘Varlıklarını’ başka varlıklara feda etme yeminleri içmeyecek. Çocuk dimağlarına kimi kolektif kimliklere ‘kurban’ edilebilecekleri, bunun normal ve doğal olduğu fikri sokulmayacak. Çok güzel… Peki, bu yıl olduğu gibi gelecek ağustos‘larda da ölümü yücelten, militer bir kültürü ‘milli kültür’müş gibi sunan ‘gençlik şehitlerin izinde’ kampanyaları devam edecek mi?
Başörtüsü yasağının kalkması devrimdir. Yıllarca süren bir eşitsizlik, ayrımcılık ve haksızlık sonunda giderilmiştir. Bunun için AK Parti iktidarının 11 yıl beklemesi başka bir konu. Memleketin siyasi iklimi buna müsaade etmedi maalesef. Başbakan, ‘gönül isterdi ki, 11 yıl önce’ derken ve ‘Türkiye siyasetinin buna müsait olmadığını’ vurgularken haklı.
Seçim sistemi önerisi, 12 Eylül yadigârı yüzde 10 barajının artık savunulamaz olduğunun bir ifadesi. AK Parti bunu düşürebilir. Sağda onu rahatsız edebilecek başka bir parti yok. MHP’nin % 10 üzerindeki performansı artık neredeyse yerleşik. BDP zaten Meclis’te. Ancak AK Parti bunu yaparken seçim sistemini değiştirerek Türkiye’yi ikibuçuk partili bir sisteme doğru götürmek niyetinde. Bir ucunda AK Parti’nin diğer ucunda da CHP’nin olduğu iki partili sistem. Elbette tartışılacak… Ancak her durumda birçok dar bölge seçim modeli % 10’luk barajdan daha demokratik olacaktır.
Nefret suçları çağımızın sorunu. Tüm dünya bu konuda hassas. Türkiye’de de hassasiyet düzeyinin artması sevindirici. Ermeni, Rum sözlerinin hakaret olarak söylendiği ve algılandığı bir ülkede ‘nefret konuşmaları’ konusunda duyarlık geliştirecek bir adım. Ancak dikkat edilmesi gereken bir husus var; yargı kararlarında nefret suçlarına ilişkin yaptırımları eski 312 ve 301 gibi ifade özgürlüğünü kısıtlayıcı bir yoruma tabi tutmak mümkün. Nefret suçlarını cezalandırırken yargı ifade özgürlüğünü de arada harap etmeyecek bir içtihat geliştirebilecek mi?
Özel okullarda eğitim dilinin serbest bırakılması, tam bir ‘yetmez ama evet’ düzenlemesi. ‘Ne yani parası olanlara serbest, yoksullara yasak mı?’ denilmesi haklı ama yersiz. Bundan sonraki adımın ne olacağı artık belli. Anadilde eğitim hakkının teslimi kaçınılmaz. Keşke bu paketle devlet okullarında da pilot uygulamaların önü açılsaydı. Yarın iş başa düştüğünde bir tecrübe biriktirmeye başlamış olurlardı.
‘Kişilerin özel bilgileri ilgisiz kişiler tarafından kullanılamayacak, ilgisiz kişilerle paylaşılamayacak’ dedi Başbakan. Bu zaten anayasal bir güvence. Yalnız anlamadığım, ‘ilgisiz’ ibaresi. Peki ‘ilgili’ olanlar kimler? Örneğin MİT mi? Yapılan protokollerle vatandaşların tapu, okul, seyahat, banka bilgilerinin anında MİT tarafından da görülmesini anayasa önlemiyorsa başbakanın sözü veya yasa nasıl önleyecek?
Pakette başka olumlu adımlar da var.
Bir de itiraz edilecek önermeler, tespitler… Örneğin; ‘artık Türkiye’de, kimlik dayatan… bir devlet yoktur’ diyorsanız ‘muhafazakâr devlet refleksi’yle ve devlet eliyle şöyle veya böyle bir nesil yaratmayı kafanızdan çıkaracaksınız.
‘Makbul vatandaşı tanımlayan bir devlet yok’ diyorsanız, onların bir kısmına ‘başka devlet isteyenler çeksin gitsin,’ ağaçları kesmeyin diye direnenlere ‘gitsinler ormanda yaşasınlar’ demeyeceksiniz.
“İnsanı yaşat ki, devlet yaşasın…” diyorsanız sokakta polis şiddetiyle öldürülen gençlere de şefkat gösterecek, Hrant Dink cinayetini devlet marifetiyle karartmaya çalışanları durduracaksınız. ‘Bizim için herkes değerli’ diyorsanız, sizi eleştirenlere hain, iç düşman muamelesi yapmayacaksınız, onları fişlemeyeceksiniz.
Demokrasi varsa biz de doğruya doğru, eğriye eğri diyeceğiz.
Bu yazı Zaman Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.
