Gerekli olan bu değişimde ortaya çıkabilecek mahsurları önlemek için askerin yerine ikame edecek polisler için bazı tedbirler alınmalıdır
Terörle mücadelenin sivilleşmesi
13 delikanlının Silvan kırsalında bir terör saldırısıyla hayatlarını kaybetmeleri sonrasında başlayan sorgulama ve tartışmalar teröristle mücadelenin giderek polise teslim edileceğini gösteriyor. Taraf gazetesinde ve mesleki yayın organlarında yazdığım yazılarda bu fikri şiddetle savunmuştum. Terörle mücadelenin sivilleştirilmesi bu alana erişen günışığını önemli ölçüde artıracaktır. Bu günışığında hatalar ve eksiklikler daha fazla insan tarafından görülecek ve telafisi de mümkün olacaktır. Teröristle mücadelenin sivilleşmesi frenine bastığında duran gazına bastığında giden bir arabaya sahip olmaktır. Bu güne kadar frenine bastığında bazen duran bazen de hızlanan bir arabaya sahiptik. Gazına hiç basamadık.
Terörle mücadelenin gerçekten sivilleşmesi için dört şartın bir arada gerçekleşmesi gerektiğini düşünüyorum. a)Hem kırsal alanda hem de şehirlerde terörle mücadele görevini yürütecek sivil bir iç güvenlik teşkilatı, bu Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı olabileceği gibi müstakil yeni bir teşkilat da olabilir. b)Askeri birliklerin terörle mücadelede kullanılmasının belli bir takvim sonrasında yasaklanması. c)Jandarmanın sivilleştirilerek jandarma Genel Müdürlüğü haline getirilmesi. d)Sınır güvenliğinin müstakil, sivil, profesyonel bir sınır birimi tarafından sağlanması
Paramiliter polislik
Teröristle mücadelede kırsalda kullanılacak özel harekat polisleri itiraf etmek gerekir ki diğer polislerden bazı bakımlardan daha farklı olacaklardır. İlkönce kullandıkları ekipman bir polis gücünün kullandığı ekipmandan çok askeri birliklerin kullandığı ekipmana benzeyecektir. Sözgelimi zırhlı personel taşıyıcılar, bu zırhlılara entegre silahlar, helikopterler, helikopterlere entegre silahlar, roketatarlar, çeşitli tipte el bombaları, uzun namlulu otomatik silahlar, kasaturalar gibi. Kıyafetler şehir içi polisinin ütülü kıyafetiyle aynı olamaz. Arazide kaçınılmaz olarak kamuflaj balistik kıyafetler, dağcılık ekipmanları, balistik kasklar giyilecektir.
Bu polisin çalışma şartları ve çalışma ortamı da diğer polise göre farklı olacaktır. 12/24, 12/36 esasına göre çalışan polis işi bittikten sonra evine dönerken, bu polisler ıssız alanlarda uzun süre kalacaklardır.
Askere benzeyen kıyafetler giyen, askeri ekipmanlar kullanan, özel görevleri olan bu tür polis birimlerine paramiliter polis birimi denmektedir. Bunlar askeri bir teşkilat bünyesinde olmamaları nedeniyle tam olarak polisken görünüm, ekipman, görevleri ve uyandırdığı izlenim nedeniyle asker gibidirler. Ülkemizde uygulandığı şekliyle özel harekat polisliği paramiliter polis biriminin bir örneği sayılabilir. Birleşik Devletlerde bu polisliğin karşılığı SWAT (Special Weapons and Tactics) birimleridir.
Dürüst olmak gerekirse asker benzeri bu yapılarıyla paramiliter polis biriminin kurumsal olarak olmasa da zihniyet olarak askerleşme tehlikesi diğer polis birimlerine göre daha yüksektir. Türkiye örneğinde bu polis çalıştığı alanlardaki insanlara karşı acımasız, insafsız, sorumsuz bir tutum geliştirmiş belli bir ideoloji etrafında kümelendiği izlenimi vermiştir. Susurluk skandalıyla ortaya çıkan ilişkiler de bu tür polisliğin iyi kontrol edilmediği takdirde nereye kadar uzanabileceğini göstermiştir.
Tehlikeye karşı önlemler
Bu mahsurları ortadan gidermek üzere bugün askeri birliklerin yaptığı görevi ikame edecek polis birimi için şimdiden bazı tedbirlerin alınması gereklidir. Bu tedbirler özel harekat polisinin; sivil bir yönetim altında, görevini kolluk anlayışıyla yerine getirmesini, sıkı bir denetim ve kontrol altında olmasını ve herhangi bir ideolojinin etrafında kümeleşmemesini garanti etmelidir. Alınacak tedbirlerden bazıları aşağıdaki başlıklar altında sıralandığı gibi olabilir.
Sivil bağlılık
1-Bu birimler il valisinin emir ve sorumluğunda olmalıdır. Birden çok ili içine alan her bir görev için sorumlu yine bu il valilerinden birisi olmalıdır.
Görevini yerine getirmede sivil anlayış
1-Askeri taktikler kullanılmamalıdır. Alan hakimiyeti, düşük yoğunluklu çatışma ve bunun gerekleri gündemden düşmelidir.
2-Bu birim genel görev alanındaki yerleşim yerlerinden (kom, mezra, mahalle, köy, ilçe, şehir) uzakta olmalıdır. Herhangi bir nedenle bu yerleşim yerleri sakinleriyle ilişki kurması yasak olmalıdır. İlişki kurmanın zorunlu olduğu durumlarda bu durum özel olarak en üst sivil otoriteye gerekçeleriyle sözlü-yazılı rapor edilmelidir.
3-Görevleri başında hiçbir yerleşim yerine girme izni olmayan bu polisler bir karşılaşma sonucu takip ettikleri teröristlerin yerleşim yerlerine girmeleri halinde kendi hayatlarına yönelik bir tehlike yoksa evlere girme vs. tedbirlere başvuramamalıdır. Terörle mücadeleyi meşru bir zeminde tutmak ve vatandaşın güvenini kazanmak bazı teröristlerin kaçma ihtimalinden daha önemlidir.
4- Bu birimler mümkünse sadece önleyici kolluk olarak kullanılmalıdır. Savcı-Hakim izniyle yapılan adli operasyonlarda bu polis ancak başka polis birimleriyle birlikte kullanılmalıdır.
5-Arazide olarak sırasıyla; caydır, engelle, yakala prensibiyle hareket etmelidir.
Görünümde sivil anlayış
1-Kullanılması zorunlu olanlar dışında askeri ekipman kullanılmamalıdır. Askeri ekipmanlar mümkünse askeri görünümden farklılaştırılmalıdır.
2-Bu polis görev alanı dışında görünür olmamalıdır. Şehir ve ilçelere gelmek durumunda kaldığında kamuflaj görev elbisesi giymesi yasak olmalıdır.
Çalışma şartları
1-Bu birime giriş ve ayrılışlarda esas olarak; seçilen gelir, isteyen gider formülü kullanılmalıdır.
2-Bu birime sıkı sıkıya tanımlanacak görevi dışında görev verilmemelidir.
3-Yeteri kadar ve etkin dinlenmelidir. İzin ve çalışma saatleri buna göre ayarlanmalı fazla ve gereksiz çalışmasına müsaade edilmemelidir.
4-Bu birim personel olarak esnek olmalıdır. Tehlike azaldıkça sayısı azaltılmalıdır. Daimi bir çekirdek kadro muhafaza edilebilir.
Kontrol ve denetim
1-Bu birim operasyonel olarak hesap verebilir olmalıdır. Operatif durumdayken her türlü hareketi, konuşması vs. elektronik olarak kayıt altına alınmalıdır.
2-Kesin, keskin, acımasız bir iç ve dış denetim altında olmalıdır.
3-Bu polisin herhangi bir siyasi görüşün özel temsilcisi gibi algılanmasına neden olacak hem seçimleri sırasında hem de görevleri esnasında en küçük bir ima ortaya çıkmamalıdır.
Geçmiş dönemde özel harek�t polisi teröristle mücadelede sınırlı bir şekilde kullanılmıştır. Bu kullanım esnasında edindiği kimilerine göre iyi kimilerine göre kötü bir şöhret bulunmaktadır. Ancak o dönem için paramiliter polisliğin iyi örneklerinden biri olduğu da söylenemez. Paramiliter polis birimi iki tarafı keskin bıçak gibidir. Dikkatle özenle kullanılmalıdır. Askeri birliklerin teröristle mücadele kullanılmasının en büyük mahsuru gerekli kalibrasyona sahip olmadıklarından kurunun yanında yaşı da yakmaları olmuştur. Paramiliter polis birimi en çok bundan kaçınmalıdır. Sorunun çözümünde mütevazi bir aletken sorunun önemli bir kaynağına dönüşmemelidir. Yukarıda sıraladığım öneriler bunun için makul tedbirler olabilir. Doludan kaçarken yağmura yakalanmayalım şemsiyemizi yanımıza alalım.
Taraf, 29.07.2011
